Gebedslijst
Profetieën over Nederland
*Let op: ik heb besloten om niet langer iets met inzendingen te doen, omdat de site al heel lang niet meer actief geupdate wordt. Mails zijn nog altijd welkom, maar ik zal niks meer op deze site posten.

woensdag 27 augustus 2008

1834-1892 Charles Haddon Spurgeon: prins der predikers

Bron: kerkgeschiedenis.weblog.nl
n.a.v. G. van Wijk, Charles Haddon Spurgeon. Zijn leven in beeld, Houten 2002



Ontwikkelingen op maatschappelijk en theologisch gebied
De industriële revolutie was in alle hevigheid losgebarst. Stoommachine, massaproductie, erbarmelijke omstandigheden, wetenschappelijke kennis: dit waren de kenmerken van deze tijd. Sir Charles Lyell was een geoloog die een theorie over aardlagen ontwikkelde, waardoor de aarde miljoenen jaren oud moest zijn geweest. Charles Darwin schreef in 1859 On the Origin of Species, by Means of Natural Selection en in 1871 Descent of Man. Het evolutiedenken dat hiermeer opkwam botste met de Bijbel. Echter, er kwam ook steeds meer aandacht voor tekstkritiek op, waardoor men de Bijbel ging zien als een lange geschiedenis hebbend van redactie en actualisering. Deze New Theology zou desastreuze gevolgen hebben, en Spurgeon zag dat goed in. Toch was de 19e eeuw nog uitermate religieus van aard. De ontwikkelingen op theologisch gebied waren van invloed op de geloofsvoorstellingen van de gewone man rond 1890. Die wetenschappelijke invloed werd in Engeland pas merkbaar toen de discussie meer publiekelijk werd gevoerd in de vele tijdschriften en dagbladen. Één van die publieke discussies ging de geschiedenis in als de Downgrade Controversy. De ontwikkelingen na de dood van Spurgeon hebben bewezen dat hij terecht voor de toekomst vreesde.

Spurgeon en zijn opa
Spurgeon werd geboren op 19 juni 1834 in het kleine plaatsje Kelvedon in het Engelse graafschap Essex. Vanwege de armoede van zijn ouders werd hij na 14 maanden overgebracht naar zijn grootouders in Stambourne. Spurgeon was eerste kind en er zouden er nog 16 volgen. Zowel zijn vader als zijn grootvader waren congregationalistische predikanten. De ontwikkeling van Spurgeon ging snel. Zijn leesvaardigheid was opvallend. Zijn intonatie en goede uitspraak van de woorden deed menigeen versteld staan. Spurgeon las graag het boek De Christenreis naar de eeuwigheid van John Bunyan. Uren heeft Spurgeon in de verduisterde bibliotheek van zijn vader doorgebracht (verduisterd omdat in die tijd de gehate raambelasting van kracht was; hoe meer ramen een huis bezat, des te meer belasting moest worden afgedragen). Toen Spurgeon eens merkte dat zijn opa veel verdriet had vanwege het oppervlakkige en ergerlijke leven van één van zijn gemeenteleden, liet de kleine Spurgeon het er niet bij zitten. Regelrecht liep hij naar het café waar deze steevast te vinden was en zei met opgeheven vinger: ‘Wat maakt gij hier, Elia? Zitten met de goddelozen; u als kerkmens, u breekt het hart van uw dominee. Ik schaam me voor u…’ Een belangrijk moment was toen zijn opa hem op zijn knie nam en zei dat deze ooit het Evangelie zou gaan prediken. Hij liet de kleine Spurgeon beloven om dan te laten zingen in de kerk God moves in Mysterious Ways. In de loop van de tijd trok Spurgeon weer bij zijn ouders in huis.

Autodidact
Op school zaten de beste leerlingen op de voorste rij, maar dat betekende dat men het verst van de kachel verwijderd was. Daarom ging Spurgeon steeds minder zijn best doen om maar dichtbij de kachel te kunnen zitten. Regel werd toen de meester hierachter kwam: de beste van de klas mag het dichtst bij de kachel zitten. Charles deed in zijn schooljaren niets anders dan studeren. Boeken, dat was zijn leven. Alles las hij met een geheugen ‘zo sterk als een bankschroef en zo ruim als een schuur’. Spurgeon was een snelle en gevatte leerling. Zijn meester gaf hem een boek mee in liet het aan hemzelf over wat hij ermee deed. Zo ontwikkelde hij zich tot autodidact. Door zijn studie van het Griekse Nieuwe Testament kwam Spurgeon langzamerhand tot een baptistische visie van de doop. In 1849 werd Spurgeon hulponderwijzer op een middelbare school. Hier kwam hij in contact met een vrouw, Mary King, die van de Strict Baptists was en uren met Spurgeon sprak over het genadeverbond, de uitverkiezing, de vereniging met Christus, de volharding en de ware godsvrucht. Toen Spurgeon later hoorde dat ze geldzorgen had, heeft hij haar tot haar dood toe financieel ondersteund.


Exeter Hall



Bekering in een kleine kerkje
Hoewel Spurgeon veel theologische kennis bezat kon hij zichzelf nog niet als christen beschouwen. Hij wist dat hij bekeerd moest worden, maar hoe? Spurgeon zei later: ‘Een pond persoonlijke getuigenis heeft meer kracht dan duizend kilo theologie.’ Later zou Spurgeon in elke jaargang van zijn preken minimaal één persoonlijke getuigenis geven van zijn bekering. Spurgeon kende een zondebesef. Hij zocht het zondepak kwijt te raken, maar welke kerk hij ook bezocht, welk boek hij ook las, het lukte maar niet. Hij kreeg overvloedig te horen dát hij bekeerd moest worden en niet hóé hij bekeerd moest worden. Hij nam zich voor om alle kerken in Colchester te bezoeken. Zo werd het 6 januari 1850. Een zware sneeuwval dwong Spurgeon en zijstraat in te gaan en zijn toevlucht te nemen bij een klein kerkje waar nog geen 15 mensen zaten. Het bleek een gemeente te zijn van de Primitive Methodists. De predikant kwam niet opdagen. Toen moest er een ouderling spreken. Hij was volgens Spurgeon ‘werkelijk dom. Hij was niet eens in staat de woorden goed uit te spreken’. De tekst waarover hij mediteerde was: ‘Look unto Me, and be ye saved, all the ends of the earth…’ Op een gegeven moment keek hij Spurgeon strak aan en zei: ‘Jongeman, je ziet er diep ongelukkig uit…’ Vervolgens schreeuwde hij, zoals ze dat alleen bij de Primitive Baptists kunnen: ‘Jongeman, zie op Jezus Christus, Zie! Zie! Zie!’ Het werd een dag om nooit te vergeten.

Exeter Hall
Overgang tot de baptisten
Spurgeon kwam door zijn lange zoektocht er wel achter hoe predikers tekort kunnen schieten in het beantwoorden van de meest wezenlijke vraag. Dit is de reden waarom hij tijdens zijn gehele ambtsbediening de vraag hoe een mens gered kan worden in zijn prediking zo prominent aan de orde heeft gesteld. Niet minder dan drie personen hebben zich later aangediend, die beweerden de bewuste preek te hebben gehouden. Bij één van hen staat het zelfs op zijn grafsteen vermeldt, terwijl zijn betrokkenheid nog het minst waarschijnlijk is. Gezien het spreekwoord ‘succes heeft duizend vaders’ valt het nog mee dat er slechts drie zich hebben aangediend. Spurgeon kwam in deze periode ook tot zijn beslissing voor het baptisme. Hij vroeg zijn vader en moeder toestemming om zich te laten (over)dopen. Zijn moeder was er niet al te gelukkig mee, want ze zei: ‘Jongen, ik heb altijd gebeden of je een christen mocht worden, maar…’, waarop Spurgeon antwoordde: ‘Moeder, uw gebed is verhoord, en de Heere heeft u meer gegeven dan u gevraagd hebt…’ Spurgeon heeft zijn gewijzigd theologisch inzicht nooit op de spits gedreven. Later zou hij zelfs niet-baptistische studenten aan zijn College toelaten en zou hij een niet-baptist als rector van het College benoemen.

Eerste preek
Spurgeon zette zich in voor het zondagsschoolwerk, en dat ging hem goed af. Dat was James Vinter ook opgevallen. Deze man gaf leiding aan een bond voor lekenpredikers, die ten doel had jonge mannen in de omgeving uit te zenden om het Woord te bedienen. Zo konden de vele kleine gemeenten toch een preek horen, daar ze geen eigen predikant konden betalen. Deze Vinter vroeg aan de 16-jarige Spurgeon om een andere jongeman te begeleiden die ergens moest preken. Eenmaal onderweg bleek dat de ander hetzelfde van Spurgeon dacht. Er zat niets anders op: Spurgeon moest zijn eerste preek houden. Hij koos voor de tekst: ‘U dan, die gelooft, is Hij dierbaar’ (1 Petrus 2:7). Nog voordat de preek ten einde was vroeg een oudere vrouw: ‘Lieve jongen, hoe oud ben je?’ Het duurde niet lang of Spurgeon was avond aan avond bezig het Woord te bedienen in omliggende plaatsen.

Boy-preacher
In 1851 werd Spurgeon, terwijl hij 17 was, predikant te Waterbeach. Het was een kleine gemeente met 40 leden. Maar honderden mensen kwamen op deze boy-preacher af, omdat hij een heldere boodschap had, recht op de man af was en de taal van de gewone taal sprak, wat voor die tijd heel bijzonder was. Spurgeon had een hekel aan welsprekendheid. ‘Hoogvliegend taalgebruik lijkt mij een slechte zaak als tegelijkertijd mensenzielen verloren gaan.’ In zijn latere leven bekritiseerde Spurgeon vaak voorgangers die wel op een vurige wijze God vroegen om de werking en de leiding van de Heilige Geest, om dan vervolgens op de kansel een manuscript voor te lezen. Spurgeon had een bijzondere stem. Zelfs slechthorenden konden hem goed verstaan. Spurgeon was pastoraal bewogen. Hij sprak met mensen op straat, hij kende iedereen bij name. Spurgeons vader vond het beter dat zijn zoon zich zou inschrijven aan het baptistencollege. Spurgeon voelde daar maar weinig voor. Hij was bang dat hij geperst zou worden in het keurslijf van de gemiddelde student. Was Spurgeon anti-intellectualistisch? Nee! Altijd was Spurgeon aan het studeren. Hij was goed op de hoogte van de wetenschappelijke discussie van zijn dagen. Hij verslond boeken van allerlei soort. Ook stichtte hij later een eigen opleiding voor predikanten: het Pastors’ College.

Christal Palace

Surrey Gardens Music Hall
New Park Street Londen: illustere voorganger John Gill
Na twee jaar Waterbeach diende zich een tweede gemeente aan: New Park Street te Londen. De gemeente was al jaren vacant en was ingezonken en verlopen. Spurgeon kon bijna niet geloven dat deze gemeente hem wilde hebben. Waarom zou een metropoolgemeente een dorpsjongen willen hebben? De gemeente had illustere voorgangers gehad, zoals John Gill, die een respectabele commentarenreeks op zijn naam had staan en die de gemeente ruim vijftig jaar had gediend. Wanneer Gill een tekst verklaarde, stelde hij eerst vast wat de tekst níet betekende. Spurgeon noemt hem een hypercalvinist, toch heeft hij veel waardering voor deze grote uitlegger van de Schrift. Spurgeon verhaalt over een geschilderd portret van Gill, dat volgens de overlevering was gemaakt na een gesprek van Gill met een arminiaan. Gill haalt op dat portret zijn neus op, alsof, zo schrijft Spurgeon, ‘hij zelfs de lucht van de vrije wil niet kon verdragen.’ Spurgeon had nog steeds geen enkele pastorale opleiding genoten, droeg eenvoudige kleding, zijn uitspraak was niet zoals het zou moeten, zijn haar was slecht geknipt, hij had ‘plattelandsmanieren’: velen vonden Spurgeons komst naar het beschaafde Londen ongepast. De gemeente was dus sterk verlopen: van de 1200 zitplaatsen was nog slechts 1/6 deel bezet. Op de morgen dat Spurgeon op beroep kwam preken waren er slechts 80 kerkgangers. ‘Ik beef als ik eraan denk te moeten preken in Londen. Ik kan niet begrijpen hoe dit tot stand gekomen is…’

Populariteit stijgt, spot neemt ook toe
Met de komst van Spurgeon floreerde de gemeente in zeer korte tijd. Nu zaten er 1500 mensen opeengepakt in de kerk. Het was zo benauwd in de kerk dat Spurgeon eigenhandig de ramen bovenin het gebouw stuksloeg. De pers ging Spurgeons prediking rapporteren, eerst zeer negatief, wat zijn populariteit alleen deed toenemen. Er werd al snel besloten om de kerk uit te breiden. Ondertussen week men uit naar de Exeter Hall, met 4000 zit- en 1000 staanplaatsen. De pers hielp een handje: dat het hem aan scholing ontbrak, werd breed uitgemeten. Zijn preekstijl was platvoers, hij had eeb slechte smaak, hij was theatraal, ja, godslasterlijk zelfs. De populaire preekstijl werd door het establishment niet gewaardeerd. Er kwamen ook veel verhaaltjes in de wereld: zo zou hij zich langs de trapleuning vanaf de kansel naar beneden hebben laten glijden om aanschouwelijk te maken hoe snel een mens geneigd is van de waarheid af te wijken: in de New Park Street Chapel was niet eens een trapleuning aanwezig…

Verschrikkelijke ramp
De verbouwing van de kerk leek tevergeefs geweest: de bezoekers van Exeter Hall kwamen nu ook naar New Park Street, dus het kerkgebouw was veel te klein. Uiteindelijk week men uit naar een immense concertzaal: de Surrey Gardens Music Hall. Het gebouw had drie galerijen, maar er was één nadeel: het kon meer dan tweemaal zoveel mensen bevatten dan Exeter Hall (meer dan 10.000). De critici schreeuwden in de pers om het hardst dat Spurgeon niet in staat zou zijn het gebouw ook maar voor de helft te vullen. Maar de eerste dienst was het enorme gebouw overvol, er waren 12.000 mensen en duizenden moesten buiten blijven. Maar deze gedenkwaardige dienst werd een grote ramp. Opeens riep iemand: ‘Brand!’ Door het gedrang vonden 7 mensen de dood en 28 zwaargewond. Spurgeon was een zenuwinzinking nabij. Was er opzet in het spel? Spurgeon zag het als een frontale aanval van de duivel zelf. Men heeft Spurgeon de krantenberichten over deze gebeurtenissen angstvallig verborgen gehouden, zo grof waren de berichten vaak. Na acht dagen van grote neerslachtigheid vond hij weer kracht om te preken. Hij preekte over Filippenzen 2:9 (‘Daarom heeft God Hem ook uitermate verhoogd, en heeft Hem een Naam gegeven, welke boven alle naam is’).

Zie het Lam Gods!
Zondag aan zondag werden de diensten gehouden op de rampplek. Tot in 1859 de leiding van deze hal besloot het gebouw op zondagavond voor concerten open te stellen. Spurgeon wilde daarom geen gebruik meer maken van de hal, en hij moest terugkeren naar de veel ‘kleinere’ Exeter Hall. De onderneming van Surrey Grandens Music Hall ging niet lang daarna failliet… Toch werd de massaliteit van laatstgenoemde hal nog een keer overtroffen. In 1857 mocht Spurgeon preken in Crystal Palace, een hypermodern tentoonstellingscomplex, 550 meter lang en 120 meter breed. Er waren ruim 23.000 mensen aanwezig. Twee dagen van te voren ging Spurgeon kijken waar de kansel moest komen te staan, om iedereen te kunnen bereiken. Om de akoestiek van het gebouw uit te proberen, riep hij met grote stem: ‘Ziet het Lam Gods, Dat de zonden der wereld wegneemt!’ Een bouwvakker werd erdoor getroffen en dat betekende zijn bekering. De bijeenkomst zelf vergde zoveel van Spurgeons krachten, dat hij twee nachten en een dag aan één stuk door sliep.

Huwelijk
Spurgeon kreeg ondertussen verkering met de twee jaar oudere Susannah Thompson. Het huwelijk met haar zou een gelukkig huwelijk worden. Een tweeling kregen ze: Charles en Thomas. Zijn vrouw is na de bevalling nooit meer helemaal de oude geworden. De terughoudendheid, waardoor we weinig weten over deze kwestie, paste in het Victoriaanse Tijdperk, toen men over zulke dingen niet sprak. Het gebeurde een keer dat Spurgeon wilde preken over Psalm 110:3 (‘Uw volk zal zeer gewillig zijn op de dag Uwer heirkracht’), maar hij kon er maar geen vat op krijgen. Totaal uitgeput ging hij slapen, om de volgende ochtend, de zondag, vroeg op te staan. Zijn vrouw hoorde hem in zijn slaap echter deze tekst uitleggen en zij luisterde aandacht en gaf Spurgeon deze uitleg de volgende morgen.

Dit was Deel 1. Lees ook de andere delen:
Deel 2
Deel 3

Geen opmerkingen: