(01-10) Gebedspunt: kijkje bij de christelijk gereformeerde kerken

Bron: nd.nl, 29-09-08

De verdeeldheid binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken is ,,groter dan ooit''. ,,Er zijn veel verschillen'', werd gezegd tijdens de jaarlijkse schooldag, ,,maar er is meer dat ons bindt''.

APELDOORN - De Christelijke Gereformeerde Kerken hebben het moeilijk, zei prof. dr. H.G.L. Peels zaterdag tijdens de schooldag van de Theologische Universiteit in Apeldoorn. Hij hield in het kerkgebouw van de Gereformeerde Gemeente de hoofdlezing over het dagthema 'Samenleven in de kerk'.

De hoogleraar Oude Testament had een eigen e-mailonderzoek gehouden onder 75 mensen, ,,een dwarsdoorsnede van de kerk''. Wat de christelijk-gereformeerden aan elkaar bindt, was de vraag. Het onderzoek leverde een ,,verbluffend grote'' respons op. ,,Er kwam veel los. Parels van kerkelijke liefde en trouw, maar ook bitterheid en bijna cynisme.''

Tegenover elk positief antwoord is wel een frustratie te zetten, hield Peels de ongeveer vierhonderd bezoekers van de schooldag voor.

Zo is er aan de ene kant de gemeenschappelijke geschiedenis van het kerkverband, ,,een erfenis van blijvende en verbindende waarde''.

Desondanks zijn kerken zich steeds minder bewust van ,,onze herkomst en het belang van de wissels die in het verleden zijn omgegaan''.

,,Onze jongeren hebben nauwelijks nog besef van Afscheiding, Doleantie of Vereniging. maar wel van het Flevofestival, de EO-Jongerendag en Jan Zijlstra. Angstig klein is de werfkracht van onze kerken, groot is de pijn ieder jaar weer om het vertrek van honderden leden 'naar geen kerk'.''

Buikpijn
,,Het functioneren van kerkverband en kerkorde vormt voor sommigen al helemaal een buikpijndossier'', betoogde Peels. ,,Zeker, er zijn mooie momenten waarin broeders zich samen buigen over de regeling van het kerkelijk leven. Maar stel het niet mooier voor dan het is. Wantrouwen, onverschilligheid, groepsdwang en manipulatie - je treft het allemaal aan. De kerkorde is voor menigeen geen leidraad, maar hinderpaal of een middel om de ander klem te zetten.''

Als bindmiddel werd in de reacties ook het 'wij-gevoel' van de Christelijke Gereformeerde Kerken genoemd, het effect van gemeenschappelijke activiteiten en instituten waar veel mensen de schouders onder zetten - ,,kijk bijvoorbeeld naar deze dag!'' Toch is ook het nodige tegen dat gevoel in te brengen, zei Peels. ,,Liefde voor het bredere kerkverband taant, de eigen groep en de eigen cultuur hebben alle prioriteit. Hard en haast liefdeloos is de taal die in kerkbladen soms wordt gebezigd om vermeende misstanden aan de andere zijde van het kerkelijk leven aan de kaak te stellen.''

,,Inderdaad, er is veel dat ons als christelijk-gereformeerden onderling doet verschillen, maar er is nog veel meer dat ons bindt.'' De antwoorden uit het onderzoekje zijn volgens Peels niet allesbepalend. ,,De vraag wat ons als christelijk-gereformeerden bindt, resulteert namelijk niet in de vaststelling van een eigen bijzondere identiteit, onze huisspecialiteit of ons wij-gevoel, maar brengt ons bij de wezenlijke vraag Wie ons bindt: aan elkaar, maar eerst en bovenal aan Hem zelf.''

,,Wat wij broodnodig hebben, is een gezamenlijk buigen voor onze Here Jezus Christus, met de bede dat Hij ons bij zijn Woord bewaart en door zijn Geest ons leidt'', stelde de hoogleraar. ,,In die weg kun je elkaar altijd zoeken en dragen, elkaar corrigeren en stimuleren.''

De christelijk-gereformeerden hoeven die weg volgens hem niet alleen te gaan. ,,Naast ons zijn ter linker- en ter rechterzijde kerken van gereformeerde signatuur waarmee we van harte kunnen optrekken en intensief samenwerken. Als het niet landelijk kan, dan in elk geval wel plaatselijk.''

Tijdelijk
,,Onze Christelijke Gereformeerde Kerken bestaan slechts voor een tijd. Hoe kort of hoe lang nog, weten wij niet. Maar als God ons in dit land een geestelijke doorbraak mocht schenken, en wij de kerkmuren slechten om op te gaan in één breed katholiek-gereformeerd kerkverband, zou dat een moment van grote vreugde zijn'', zo zei professor Peels.

Volgens hem zal er op dat moment dankbaarheid zijn voor ,,het vele, vele goede dat Hij ons in onze kerken schonk''. Maar ook het negatieve zal niet worden geschuwd: ,,Dan zullen we ook, achterom kijkend, ons schamen voor liefdeloosheid en het uitvergroten van scheuren en kloven, terwijl we het bruggenbouwen verwaarloosden.''

Een breed gereformeerd kerkverband is er ,,nog lang niet''; ook de ,,tussenstap'' van een nationale synode van alle protestantse kerken in Nederland - een idee van PKN-voorzitter De Fijter - zal nog op zich laten wachten, zei Peels. ,,Maar ondertussen gaan wij als christelijk-gereformeerden samen verder, met het oog op Hem die ons roept, onze Koning en onze Heiland.''

Droomideaal
,,Kerkelijk samenleven gaat altijd met spanningen en moeite gepaard'', zei de Puttense predikant G. van Roekel. Hij verzorgde in het middagprogramma een lezing met het thema 'Onderlinge verschillen: struikelblokken of bouwstenen?'

Volgens hem is een kerkelijk leven in volledige harmonie niet haalbaar, zelfs niet als alle gemeenten precies hetzelfde zouden denken over de uitleg van de Bijbel en belijdenissen.

,,Ook als deze basis optimaal zou zijn, zouden er nog talloze vragen blijven bestaan. Dan zouden, bij de beantwoording ervan, de wegen van sommigen uiteengaan. Wij moeten geen droomideaal koesteren dat er nooit geweest is, en ook nooit zal komen.''

Van Roekel is het met Peels eens, dat de kerk nieuwe wegen ,,nieuwe vormen, een nieuwe taal en nieuwe lijnen'' nodig heeft.

,,Wat zou het mooi zijn als de verschillende 'vleugels' binnen onze kerk zouden beseffen dat het in de hectiek van onze tijd soms nodig is nieuwe wegen te gaan'', zei Van Roekel. ,,Dat ze anderen de hand reiken, in plaats van de eigen ruimte te beschermen.''